8 listopada 2024 r. słuchacze UTW w Olsztynku uczestniczyli w wykładzie (część I) n.t. „Przyczyny i skutki uzależnień od środków psychoaktywnych oraz uzależnień behawioralnych”. Wykład wygłosiła dr Agnieszka Górska – Rektor Europejskiej Akademii Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych.
Uzależnienia kojarzą nam się przede wszystkim z przymusem zażywania jakiejś substancji czy trunku, jednak coraz częściej mówi się o uzależnieniu od czynności i zachowań. Uzależnienia dzieli się na chemiczne (środki psychoaktywne) i behawioralne (zachowania).
Środki psychoaktywne działają na układ nagrody w mózgu, wywołują hormon dopaminy, który daje poczucie szczęścia i odczucie przyjemności. Z czasem jednak rozwija się tolerancja na działanie nagradzające i konieczne jest zażywanie coraz większej dawki substancji, by uzyskać ten sam efekt. Do tej grupy zalicza się: uzależnienie od narkotyków, alkoholu, środków przeciwbólowych, od sterydów, dopalaczy, e- papierosów.
Przyjmowanie substancji psychoaktywnych prowadzi nie tylko do uzależnienia, ale przede wszystkim ma negatywny wpływ na zdrowie. Do najczęstszych powikłań związanych z zażywaniem ich należą: zaburzenia psychiczne, niewydolność krążenia, nadciśnienie tętnicze, udar, napady drgawkowe, uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego i śmierć. Duży wpływ na zażywanie substancji psychoaktywnych mają genetyczne predyspozycje, problemy rodzinne i osobiste, presja środowiskowa, niedojrzałość emocjonalna, choroby psychiczne, samotność.
Najczęściej spotykaną grupą uzależnień są zaburzenia behawioralne, które charakteryzują się odczuwaniem wewnętrznego przymusu do powtarzania pewnych czynności i zachowań. Wykonywanie tych czynności powoduje u osoby uzależnionej uczucie euforii, spełnienia oraz zadowolenia. Do podstawowych uzależnień tej grupy zalicza się – zaburzenia kompulsywne (anoreksja, bulimia, obżarstwo); hazard, medycynę estetyczną, seksoholizm, zakupoholizm, pracoholizm, pornografię, fonoholizm.
Wśród symptomów wskazujących na rozwój uzależnienia behawioralnego można wymienić silną potrzebę wykonywania określonych działań, natrętne myśli na ich temat, rozwój zaburzeń afektywnych i lękowych, utrata kontroli, coraz większa potrzeba aby poddawać się tym nałogowym impulsom.
Przyczyny wchodzenia w uzależnienia dzieli się na cztery grupy:
I – czynniki biologiczne (predyspozycje wynikające z dziedziczenia genów, wzorców)
II – czynniki psychologiczne i zaburzenia psychiczne (depresje, lęki, zespoły stresu pourazowego)
III – czynniki społeczne (presja otoczenia, w którym się znajdujemy)
IV – czynniki środowiskowe (brak wsparcia z zewnątrz, samotność, brak bliskich relacji).
Każde uzależnienie niszczy życie i wymaga podjęcia odpowiednich form terapii i leczenia.
